W związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, ogłoszeniem przez Word Health Organization stanu jego pandemii oraz podjętymi przez organy państwowe działaniami, w tym w szczególności:
odnoszącymi skutek dla działalności gospodarczej w wielu zakresach, niniejszym przedstawiamy opracowanie, dotyczące prawnych skutków podjętych działań, jak i wpływu samej pandemii na realizację umów, w kontekście wystąpienia siły wyższej. Niniejsze opracowanie będzie odnosić się również do umów o zamówienie publiczne.
Docelowo niniejsza analiza nie będzie, poświęcona doraźnym skutkom decyzji władz publicznych jednoznacznie i kategorycznie określających powinności podmiotów, wydawanym na podstawie:
Przedmiotem zainteresowania analizy będą sytuacje, gdzie brak jednoznacznego przepisu szczególnego a relacja Zamawiającego i Wykonawcy, przynajmniej z pozoru, pozostawiona została stronom i toczyć ma się zgodnie z przepisami zwyczajnymi.
Uwzględniając powyższe, analizie poddać należy skutki Pandemii Sars-Cov-2 na relację wiążącą strony umowy, w tym Zamawiającego i Wykonawcę, jaką jest wiążąca ich umowa.
UMOWY O ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
Jak wynika z treści art. 3531 KC –„strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Zgodnie z art. 354 § 1 KC „Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom”.
Powyższe przepisy stanowią wyraz pochodzącej jeszcze ze starożytnego Rzymu zasady pacta sunt servanda – zgodnie z którą umów należy dotrzymywać.
Na gruncie zamówień publicznych uzupełnieniem powyższego jest, znacząco bardziej rygorystyczna norma wyrażona w art. 144 ust. 1 PZP ,zakazująca zmian umowy o ile nie nastąpiła któraś z przesłanek wskazanych w art. 144 ust. 1 pkt 1- 6 PZP
Analogicznie zgodnie z art. 140 ust. 1 oraz art. 82 ust. 2 PZP „zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy jest tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie”, zaś „treść oferty musi odpowiadać treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia”.
Powyższe normy tworzą stan, w którym Wykonawca powinien realizować przyjęte na siebie zobowiązanie bez względu na problemy pojawiające się w toku realizacji umowy. Przywołane normy mają jednak zastosowanie dla normalnego obrotu, co jednak w sytuacji, w której strony natrafiają na przeszkody o rozmiarze globalnym, z którymi nie radzą sobie nawet państwa rozwinięte.
SARS-COV-2 JAKO SIŁA WYŻSZA UZASADNIAJĄCA ZMIANĘ UMOWY
Jak wskazuje się w doktrynie „Siła wyższa (vis maior, force majeure) to zdarzenie nadzwyczajne, zewnętrzne, któremu nie można zapobiec (vis maior, quae humana infirmitas resistere non potest). Przykładami siły wyższej są katastrofy naturalne (powodzie, trzęsienia ziemi – tzw. vis naturalis), ataki terrorystyczne, wojna, ale także akty władzy publicznej (tzw. vis imperia)” (por. P. Sobolewski, w: K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, kom. do art. 121 KC, Legalis; Maciej Gutowski „o ujemnych konsekwencjach biegu terminów materialnoprawnych i procesowych na gruncie KC i KPC w stanie epidemii koronawirusa sars-cov-2; ww.palestra.pl).
Analogicznie w judykaturze wskazano, iż „zgodnie z tą koncepcją, do zdarzeń objętych kategorią siły wyższej zalicza się zdarzenia zewnętrzne w stosunku do przedsiębiorstwa, którego działalność jest rozpatrywana jako przyczyna szkody. Ponadto zwykle dodaje się, że działanie siły wyższej musi być nieuchronne, nadzwyczajne, niemożliwe do przewidzenia (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1936 r., C II 2086/36, Zb. Urz. OSN 1937, nr 4, poz. 158, z dnia 9 kwietnia 1952 r., C 962/51, OSN 1954, nr 1, poz. 2, z dnia 7 lutego 1953 r., I C 60/53, OSN 1954, nr 2, poz. 35, z dnia 30 kwietnia 1960 r., 3 CR 783/59, OSPiKA 1961, nr 3, poz. 79, z dnia 9 lipca 1962 r., I CR 54/62, OSNC 1963, nr 12, poz. 262, z dnia 26 sierpnia 1992 r., I PRN 36/92, OSNC 1993, nr 7-8, poz. 138, z dnia 11 lutego 1997 r., II CKN 78/96, niepubl., z dnia 24 listopada 2000 r., III CZP 37/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 56, z dnia 16 stycznia 2002 r., IV CKN 629/00, "Izba Cywilna" 2002, nr 5, s. 44, z dnia 4 września 2004 r., IV CKN 420/01, "Izba Cywilna" 2004, nr 6, s. 38)”. (por. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r. sygn. akt: III CZP 100/07, LEX nr 322091)
O ile w treści przedstawionej definicji nie wskazano bezpośrednio epidemii choroby, za każdym razem ocenić należy, czy tego rodzaju zdarzenie spełnia kryteria opisane w definicji, tj.:
Odnosząc się do powyższego, zastrzec należy, iż ustawa PZP nie zawiera bezpośredniego odniesienia do siły wyższej jako podstawy zmiany umowy.
KLAUZULE UMOWNE SIŁY WYŻSZEJ
Opierając się na treści art 144 ust 1 pkt 1PZP , jak również doświadczeniu prawników, do wielu umów bazujących na przepisach PZP, wprowadzono zgodnie z art. 144 ust. 1 pkt 1 PZP - postanowienia regulujące uprawnienia stron do zmiany umowy w sytuacji wystąpienia siły wyższej, jak również zakres ewentualnych zmian.
Odwołanie się wprost do tego rodzaju postanowień umownych może znacząco uprościć kontakt z Zamawiającym i pozwala stronom na proste dostosowanie wzajemnych zobowiązań do nadzwyczajnych warunków. W zależności od redakcji poszczególnego postanowienia umownego – możliwa będzie zmiana terminu realizacji umowy, ustalonej ceny, jak również przedmiotu umowy.
UMOWY OPARTE O FIDIC
W tym miejscu uwagę poświecić należy umowom zawieranym na podstawie „Warunków Kontraktowych FIDIC”, na których bazuje szereg umów realizowanych w oparciu o prawo zamówień publicznych. Zastrzegając, iż istnieją dwa zestawy warunków odpowiednio dla budowy oraz dla budowy i projektowania, w zw. z podobieństwem brzmienia relewantnych klauzul w obu zestawach niniejsza publikacja odniesie się zbiorczo do obu warunków.
Jak wskazano powyżej zgodnie z art. 144 ust. 1 pkt 1 PZP „zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy lub umowy ramowej w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że m.in. zmiany zostały przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia w postaci jednoznacznych postanowień umownych, które określają ich zakres, w szczególności możliwość zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy, i charakter oraz warunki wprowadzenia zmian.
Odnosząc się do powyższego, zauważyć należy, iż możliwość zmiany umowy w sytuacji wystąpienia siły wyższej wprowadzono wprost do warunków kontraktowych FIDIC.
Tak też wedle klauzuli 8.4 lit d Wykonawca będzie uprawniony do przedłużenia Czasu na Ukończenie a mocy klauzuli 20.1. [Roszczenia Wykonawcy] w granicach, w jakich ukończenie dla celów określonych w klauzuli 10.1. [Przyjęcie Robót i Odcinków] będzie opóźnione przez spowodowanych przez epidemię, działania rządowe, nieprzewidywalnych braków możliwości zatrudnienia personelu lub uzyskania Dostaw. Analogicznie wedle Klauzuli 19.1. „siła wyższa” oznacza wyjątkowe wydarzenie lub okoliczność:
Siła wyższa może obejmować, ale nie ogranicza się do wyjątkowych zdarzeń lub okoliczności wymienionych niżej
(v) katastrofy żywiołowe, jak trzęsienia ziemi, huragany, tajfuny lub działania wulkaniczne, lub podobne w taki zakresie w jakim spełnione są warunki wymienione wyżej w niemniejszej klauzuli 19.1. w pkt (a) do (d)
Kolejno wedle Klauzuli 19.4 jeżeli Siła Wyższa, o której Wykonawca powiadomił Zamawiającego stosownie do klauzuli 19.2 [Powiadomienie o Sile Wyższej] uniemożliwi Wykonawcy wywiązanie się z jego zobowiązań objętych Kontraktem, a działanie Siły Wyższej spowoduje opóźnienie, czy też spowoduje Koszt, to Wykonawca będzie uprawniony z uwzględnieniem klauzuli 20.1. [Roszczenie Wykonawcy]:
W konsekwencji uznać należy, iż w przypadku umów zawartych na podstawie warunków kontraktowych FIDIC – w przypadku epidemii takiej jak epidemia wirusa Sars-CoV-2 możliwa jest zasadniczo zmiana czasu na ukończenie kontraktu. Opierając się o treść klauzuli 19.4. pkt (b) nie jest możliwa zapłata za dodatkowy koszt powstały w zw. z epidemią.
BRAK KLAUZULI SIŁY WYŻSZEJ W UMOWIE
Nieporównywalnie większym problemem dla Wykonawcy może być sytuacja, w której zawarta przez strony umowa nie zawiera postanowień dotyczących siły wyższej, gdyż jak już zostało wskazane - zgodnie z art. 140 ust. 1 oraz art. 82 ust. 2 PZP „zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy jest tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie”, zaś „treść oferty musi odpowiadać treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia”.
Zgodnie z art. 144 ust. 1 pkt 3 PZP dopuszczalna jest zmiana umowy (nawet w niej nie przewidziana) o ile „zostały spełnione łącznie następujące warunki:
Jak wskazano w doktrynie „Okoliczności, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, to zdarzenie, które w normalnym przebiegu wydarzeń było mało prawdopodobne do przewidzenia. Nieprzewidywalność ta powinna być postrzegana w kategoriach obiektywnych. Zaistniałe okoliczności nie mogą wynikać m.in. z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, a tym samym nie mogą być spowodowane niedbalstwem, brakiem staranności lub opieszałością w udzieleniu zamówienia. Nieprzewidywalne będą zatem zdarzenia, które nie mieszczą się w granicach zwykłego ryzyka związanego z działalnością zamawiającego lub z prowadzonym postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego, których wystąpienie powinien on przewidzieć. Do takich sytuacji należy zaliczyć zjawiska losowe i niezależne od zamawiającego, tj. zdarzenia o charakterze przyszłym, nieprzewidzianym, nagłym i niezależnym od woli zamawiającego (klęski żywiołowe, katastrofy, awarie, niespodziewane wypadki), a także zdarzenia wykraczające poza normalne warunki życia gospodarczego i społecznego. Okoliczności, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, to również sytuacje niewynikające z przyczyn leżących po stronie zamawiającego. Za okoliczności, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, nie można uznać sytuacji, gdy zamawiający miał wiedzę o możliwości wystąpienia zdarzenia (np. powodzi), a nie poczynił wcześniej żadnych przedsięwzięć w celu zabezpieczenia ewentualnych skutków takiego zdarzenia. W takim przypadku zamawiający nie może powoływać się na trudności lub niemożność zachowania terminów określonych dla innych trybów udzielania zamówień” (por. Nowicki Józef Edmund. Art. 144. W: Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. IV. Wolters Kluwer Polska, 2019).
Celem dokonania oceny tego, czy epidemia Sars-coV-2 stanowi siłę wyższą, rozważyć należy wpływ epidemii na realizację konkretnej umowy zawartej pomiędzy stronami.
W razie potwierdzania negatywnego wpływu epidemii na którąkolwiek ze stron, rozważyć należy czy zdarzenie to, jak wskazane zostało powyżej, jest dla stron umowy zewnętrzne, niemożliwe do przewidzenia oraz niemożliwe do zapobieżenia.
W ocenie autora globalna pandemia wirusa sars-cov-2, poza pewnymi wyjątkami, spełnia wszystkie opisane powyżej kryteria, pozwalające na określenie go jako siłę wyższą a ewentualny brak bezpośredniego odwołania się dotychczasowej doktryny do kwestii pandemii, wynika jedynie z faktu, iż w ostatnim stuleciu państwa rozwinięte miały częściej do czynienia z wojnami i klęskami żywiołowymi aniżeli z pandemiami chorób. Analogiczne poglądy wyrażone zostały, już w doktrynie (por. r Maciej Gutowski „o ujemnych konsekwencjach biegu terminów materialnoprawnych i procesowych na gruncie KC i KPC w stanie epidemii koronawirusa sars-cov-2; ww.palestra.pl). Co więcej w ocenie autora przesłanka zmiany umowy z art 144 ust 1 pkt 3 Umowy - znajdzie generalnie zastosowanie do zdarzenia, jakim jest pandemia wirusa sars-cov-2, analogiczne poglądy zaczynają być również podnoszone w doktrynie. (por. Sławomir Wikariak, Artur Wawryło, „koronawirus powinien być traktowany jako siła wyższa Gazeta Prawna,” z dnia 10.03.2020 https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1458536,przetargi-a-koronawirus-jakie-sa-przepisy.html; Sendrowski Paweł . Siła wyższa w stosunkach gospodarczych (w tym w ramach zamówień publicznych). System Informacji Prawnej LEX.).
Zmiana umowy na podstawie przedmiotowej przesłanki dotyczyć może terminu realizacji umowy, przedmiotu zamówienia, jako również wynagrodzenia określonego umową. Powyższe potwierdzone zostało w doktrynie, gdzie wskazano, iż „Omawiana przesłanka nie jest ograniczona przedmiotowo. Lege non distinguente konieczność zmiany może spowodować jakąkolwiek rodzajowo zmianę umowy w sprawie zamówienia publicznego, w tym nie wyłączając nawet zmiany wynagrodzenia.” (Jerzykowski Jarosław. Art. 144. W: Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. VII. Wolters Kluwer Polska, 2018.)
TARCZA ANTYKRYZYSOWA
W dniu 31.03.2020 r. opublikowana została w dzienniku ustaw ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych, oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Wskazana ustawa potoczenie nazywana jest tarczą antykryzysową i wedle jej art 101 wchodzi ona w życie od dnia jej ogłoszenia.
Ustawa w art. 15r regulować ma kwestię zmian umów zawartych na podstawie ustawy prawo zamówień publicznych. Wskazany artykuł zakłada:
– o ile wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy;
Analogicznie w ramach art. 15s projektu ustawy przewidziano, iż działania opisane w art. 15r projektu nie stanowią naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
Cytowane powyższe regulacje – w tym widoczne odstępstwa od rygorów prawa zamówień publicznych – potwierdzają dopuszczalność zmiany umowy zgodnie z art. 144 ust. 1 pkt 3 PZP.
BRAK ZGODY KONTRAHENTA
Zmiana umowy, niezależnie od podstawy w oparciu, o którą miałaby być zmieniana umowa – zmiana będzie wymagać zgody drugiej strony, co więc w sytuacji, gdy druga strona nie chciałaby przystać na zmianę umowy? Wedle art. 471 § 1 KC „Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.
W kontekście powyższego, jak również poczynionych uprzednio uwag wskazujących na możliwość uznania epidemii Sars-CoV-2 za przejaw siły wyższej, uznać należy, iż nienależyte wykonanie umowy ze względu na epidemię Sars-CoV-2, z dużą dozą prawdopodobieństwa uznane zostanie przez Sąd za działanie nie rodzące obowiązku naprawienia szkody.
Tym samym, w sytuacji, gdy jedna ze stron powołuje się na problemy spowodowane epidemią Sars –CoV–2, rozważyć należy zmianę umowy celem dostosowania jej do nowej sytuacji. Na gruncie prawa cywilnego możliwość taką daje art. 3531 KC –„strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.” , z uwzględnieniem art. 77 ust. 1 KC, zgodnie z którym „uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia”.
W sytuacji, w której kontrahent nie godziłby się na zmianę umowy, stronie może skierować sprawę na drogę postępowania sądowego. Jak wynika z treści art. 357 1 §1 KC – „jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym”.
W sytuacji, w której Zamawiający nie godziłby się na zmianę umowy, Wykonawca może skierować sprawę na drogę postępowania sądowego. Jak wynika z treści art.357 1 §1 KC – „jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym”.
WPŁYW ROZPORZĄDZENIA NA ZAMAWIAJĄCYCH PUBLICZNYCH I WYKONAWCÓW – MOŻLIWE PROBLEMY
Ostatecznie analizie poddać bezpośredni wpływ Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. poz. 491 z późn. zm.) na umowy realizowane w oparciu o przepisy PZP
Zauważyć należy, iż już na chwilę obecną na terenie kraju wprowadzono na mocy ww. rozporządzenia oraz specustawy o Sars-CoV-2:
Opisane powyżej ograniczenia mogą wprost dotyczyć przedmiotu umów zawieranych na podstawie prawa zamówień publicznych przez Zamawiających realizujących cele Publiczne, w tym umów dotyczących podawania posiłków, organizowania eventów, działalności i promocji sportu, działalności bibliotek muzeów lub archiwów. Analogicznie realizacja inwestycji zagrożona może być poprzez objęcie kwarantanną lub skorzystaniem ze zwolnień przewidzianych dla rodziców dzieci do 8 roku życia przez:
W sytuacji, w której realizacji przedmiotu umowy zostaje uniemożliwiona przez treść przepisów wydanych w zw. epidemią Sars-COV-2 rozważyć należy zmianę umowy np. w zakresie terminu jej realizacji lub jej zakresu albo ewentualnie rozwiązanie umowy. Mając na względzie, iż możliwość zmiany umowy została już ekstensywnie opisana powyżej, podnieść jedynie należy , iż niezależnie od epidemii, wydanie przez organy państwowe aktów prawnych powszechnie obowiązujących również może uznane być za przejaw siły wyższej.
Niezależnie od powyższego odnosząc się do ewentualnego rozwiązania umowy, podnieść należy, iż zgodnie z art. 145 §1 PZP „w razie zaistnienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, lub dalsze wykonywanie umowy może zagrozić istotnemu interesowi bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwu publicznemu, zamawiający może odstąpić od umowy w terminie 30 dni od dnia powzięcia wiadomości o tych okolicznościach.”
Alternatywnie do dyspozycji stron pozostawiona jest również droga sądowa dzięki której możliwe jest potencjalne rozwiązanie umowy. art. 357 1 §1 KC – „jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym”.
WPŁYW NA DOFINANSOWANIE
Potencjalne obawy Zamawiających pojawić mogą się przy okazji zmiany umów opartych o PZP, w zw. z zawartymi przez Zamawiającego umowami o dofinansowanie.
Zastrzegając, iż wobec wielości Instytucji Zarządzających oraz funduszy, z których udzielenie jest finansowanie , brak jest jednego uniwersalnego wzoru umowy o finasowanie, wskazać należy, iż wiele umów o dofinansowanie zawiera klauzule siły wyższej pozwalające na zmianę umowy.
Jedynie tytułem przykładu wstać można definicje siły wyższej zawarte we wzorach umów o dofinansowanie w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 – 2020, Osi Priorytetowej 10 Pomoc Techniczna 2020 gdzie zgodnie z § 1 pkt 17 wzoru umowy, ilekroć w niniejszej Umowie jest mowa o „sile wyższej” – należy przez to rozumieć zdarzenie bądź połączenie zdarzeń obiektywnie niezależnych od Beneficjenta ani IZ WRPO 2014+, które zasadniczo i istotnie utrudniają wykonywanie części lub całości zobowiązań wynikających z Umowy, których Beneficjent ani IZ WRPO 2014+ nie mogły przewidzieć i którym nie mogły zapobiec, ani ich przezwyciężyć i im przeciwdziałać poprzez działanie z należytą starannością ogólnie przewidzianą dla cywilnoprawnych stosunków zobowiązaniowych; na okres działania siły wyższej obowiązki Strony Umowy ulegają zawieszeniu w zakresie uniemożliwionym przez działanie siły wyższej. Pod pojęciem siły wyższej nie uznaje się: zmian przepisów prawa w trakcie trwania Umowy oraz wystąpienia problemów z wykonaniem Umowy z powodu strajku, wszczęcia sporu zbiorowego bądź innych zdarzeń o podobnym charakterze u Beneficjenta, a także braków siły roboczej, materiałów i surowców, chyba że jest to bezpośrednio spowodowane siłą wyższą;”
Zgodnie z §15 ust 2 ww. wzoru umowy „w razie wystąpienia siły wyższej, powodującej konieczność wprowadzenia zmian do Projektu, Strony Umowy uzgadniają zakres zmian w Umowie, które są niezbędne dla zapewnienia prawidłowej realizacji Projektu”.
Reasumując odwołanie się do umowy o dofinansowanie oraz ewentualnie aktów prawa powszechnie obowiązującego (polskiego lub unijnego) wprowadzających dany program pozwolić może zamawiającemu nie tylko na uniknięcie negatywnych konsekwencji opóźniania z wykonaniem umowy o dofinansowanie, ale również wprowadzić niezbędne zmiany do przedmiotu umowy.
adw. Arkadiusz Radek
Wróć
